بهبود دهنده نان یکی از مهمترین مواد تولید نان صنعتی است که روی بافت، طعم و کیفیت آن تاثیرات مثبتی می‌گذارد. بهبود دهنده نان شامل موادی مانند آنزیم‌ها، ویتامین‌ها، مواد معدنی و امولسیفایرها است که هر یک از این مواد با اهداف مختلفی مانند افزایش حجم، نرم شدن یا افزایش ماندگاری نان به خمیر اضافه می‌شوند.
برای افزایش کیفیت نان و حفظ سلامتی خود می‌توانید از مواد طبیعی جایگزین بهبود دهنده نان استفاده کنید. این مواد بسیار در دسترس هستند و علاوه بر کیفیت بافت نان، طعم بهتری هم به آن می‌بخشند. همچنین استفاده طولانی مدت جایگزین بهبود دهنده نان سلامتی افراد را تهدید نمی‌کند. در این مقاله از سایت ایرانیست با ما همراه شوید تا با بهبود دهنده نان و مواد طبیعی جایگزین آن آشنا شوید.
بهبود دهنده نان چیست؟
بهبود دهنده نان گروهی از مواد طبیعی و شیمیایی را شامل می‌شود که با هدف بهبود کیفیت نان به کار می‌رود. اغلب تولیدکنندگان نان از این مواد برای افزایش ماندگاری، افزایش لطافت و نرمی، افزایش حجم و بهبود طعم و عطر نان استفاده می‌کنند. استفاده از بهبود دهنده نان، این امکان را برای نانواها و تولید کنندگان نان صنعتی فراهم میکند تا نان‌های یکنواخت و لطیفی را در مدت زمان کوتاهی تولید کنند؛ از این رو استفاده از آن در صنعت نانوایی بسیار رایج شده است.
ترکیبات بهبود دهنده نان چیست؟
ترکیبات بهبود دهنده نان بسیار متنوع است و هر یک تاثیرات متفاوتی روی نان میگذارند. رایج‌ترین ترکیبات بهبود دهنده نان عبارتند از:
- امولسیفایرها: افزودن این ماده به خمیر به یکنواختی ترکیبات مختلف خمیر و در نتیجه کیفیت نهایی نان کمک زیادی میکند. لستین، اسید استئارویل و پلی‌گلیسرول استر نمونه‌هایی از این نوع بهبود دهنده نان هستند.
- آنزیم‌ها: آنزیم‌ها از افزودنی‌های محبوبی هستند که با هدف بهبود فرآیند تخمیر و افزایش حجم نان به کار گرفته می‌شوند. از آنزیم‌های رایج برای بهبود نان می‌توان به آمیلاز، پروتئاز و لیپاز اشاره کرد.
- مواد اکسید کننده و احیا کننده: مواد اکسید کننده و احیا کننده از دیگر ترکیبات بهبود دهنده نان هستند که خاصیت ارتجاعی و کشسانی به خمیر می‌بخشند و در نهایت منجر به نرم و لطیف شدن نان می‌شود. آسکوربیک اسید یکی از بهترین نمونه‌های مواد اکسید کننده و احیا کننده است.
- مواد پایدار کننده و نرم کننده: مواد نرم کننده و پایدار کننده از افزودنی‌هایی هستند که لطافت و ماندگاری نان را افزایش می‌دهند. از رایج‌ترین نمونه‌های این نوع بهبود دهنده می‌توان به مونو و دی‌گلیسیریدها، سوربیتان مونو استئارات و پروپیونات کلسیم اشاره کرد.
دلیل استفاده از بهبود دهنده نان چیست؟
رایج‌ترین دلایل استفاده از بهبود دهنده نان شامل دلایل زیر می‌شود:
- بهبود دهنده نان ساختار و بافت نان را بهبود می‌بخشد. به نحوی که نان فرآوری شده با آن حجیم‌تر و نرم‌تر است.
- بهبود دهنده با حفظ رطوبت نان از خشک شدن و بیات شدن آن جلوگیری میکند؛ از این رو مدت زمان ماندگاری آن را افزایش می‌دهد.
- از دیگر دلایل استفاده از بهبود دهنده نان افزایش پایداری خمیر در طی فرایند تولید و پخت آن است که این ویژگی روی کیفیت نهایی نان تاثیر مثبتی می‌گذارد.
- بهبود دهنده نان فرایند تخمیر خمیر را بسیار سرعت می‌بخشد و مدت زمان آماده سازی آن را بسیار کوتاه میکند. این موضوع به تولید نان انبوه کمک زیادی کرده و تولیدکنندگان نان صنعتی از آن بسیار استقبال می‌کنند.
جایگزین بهبود دهنده چیست؟
یا اینکه بهبود دهنده نان مزایای فراوانی دارد اما بسیاری افراد به این مواد شیمیایی خوشبین نیستند و به دنبال مواد طبیعی جایگزین بهبود دهنده نان هستند. خوشبختانه مواد طبیعی فراوانی در اطراف ما وجود دارند که با کمک آنها می‌توانید نان‌های باکیفیت و خوش طعمی را بدون نگرانی از عوارض‌شان تولید کنید. مواد طبیعی جایگزین بهبود دهنده نان عبارتند از:
- آرد کامل: آرد کامل و غنی شده با سبوس یک ماده طبیعی بی‌ضرر است که به افزایش ماندگاری نان و بهبود کیفیت آن کمک زیادی میکند. آرد کامل مملو از مواد مغذی است و علاوه بر بهبود کیفیت نان، فواید بسیاری بر سلامتی بدن دارد.
- مایه خمیر طبیعی: مایه خمیر از مخمرها و باکتری‌های مفیدی تشکیل شده است که به افزایش سرعت تخمیر خمیر و در نهایت حجیم شدن نان کمک زیادی می‌کنند. برای درست کردن مایه خمیر طبیعی فقط به مقداری آب و آرد نیاز دارید. اجازه دهید این ترکیب مدتی در هوای محیط بماند تا فعل و انفعالات شیمیایی در آن انجام گیرد و به یک مخمر طبیعی و فوری تبدیل شود. مایه خمیر طبیعی علاوه بر افزایش حجم نان عطر و طعم بهتری هم به آن می‌بخشد.
- تخم مرغ: تخم مرغ یک ماده غذایی سالم و در دسترس است که می‌توان به جای بهبود دهنده نان از آن استفاده کرد. زرده تخم مرغ حاوی میزان زیادی لسیتین است که این ماده روی چسبندگی خمیر، بهبود یافت و ماندگاری نان تاثیرات مثبتی می‌گذارد.
- دوغ یا ماست: از دیگر مواد طبیعی جایگزین بهبود دهنده نان می‌توان به دوغ یا ماست اشاره کرد. این مواد مملو از اسید لاکتیک هستند که روی بهبود طعم و افزایش ماندگاری نان اثر میگذارند.
چرا باید از جایگزین بهبود دهنده نان استفاده کنیم؟
استفاده از بهبود دهنده‌ها در کنار مزایای فراوان معایب و مضراتی دارد؛ از این رو بسیاری از کارشناسان تغذیه استفاده از مواد طبیعی جایگزین بهبود دهنده نان را توصیه می‌کنند. مهمترین دلایل عدم استفاده از مواد جایگزین بهبود دهنده نان عبارتند از:
- عوارض بهبود دهنده نان: برخی از بهبود دهنده‌های نان حاوی مواد شیمیایی مضر برای سلامتی هستند که ممکن است در برخی افراد واکنش‌های آلرژیک ایجاد کنند. همچنین بسیاری از بهبود دهنده‌های صنعتی دارای ترکیبات مصنوعی هستند که مصرف طولانی مدت آنها به سیستم گوارشی آسیب می‌زنند. حتی ممکن است زمینه‌ساز بیماری‌های مزمن در افراد شوند.
- طعم و عطر غیر طبیعی: بهبود دهنده‌های نان صنعتی طعم و عطر غیر طبیعی به نان می‌بخشند که بسیاری از مصرف‌کنندگان این طعم و عطر را نمی‌پسندند. در صورتی که بهبود دهنده‌های طبیعی مانند ماست یا تخم مرغ طعم و عطر طبیعی و خوشایندی بع نان می‌بخشند.
نتیجه گیری
بهبود دهنده نان یکی از ترکیبات مهم نان‌های صنعتی است که به افزایش حجم، لطافت بافت، کیفیت و ماندگاری نان کمک بسیار زیادی میکند. این ترکیبات شامل مواد مختلفی مانند امولسیفایرها، آنزیم‌ها، مواد اکسید کننده و احیا کننده و مواد پایدار کننده و نرم کننده می‌شود که در کنار مزایای فراوان معایب و عوارضی هم دارند. بسیاری از تولیدکنندگان و کسانی که به پخت نان علاقه دارند برای پخت یک نان سالم و لذیذ از جایگزین بهبود دهنده نان استفاده می‌کنند. مواد طبیعی و در دسترسی مانند تخم مرغ، آرد کامل، دوغ یا ماست و مایه خمیر طبیعی از بهترین جایگزین‌های بهبود دهنده نان هستند که در کنار بالا بردن کیفیت نان، فواید نان را هم افزایش می‌دهند. خرید بهبوددهنده نان از فروشگاه اینترنتی ایران ایست بسیار ساده است؛ تنها با چند کلیک، محصول مورد نظر را با قیمت مناسب درب منزل تحویل بگیرید.
